تاکتیک غرب برای 24 نوامبر

درحالی به پایان ضرب‌الاجل تعیین‌شده در 24 نوامبر نزدیک می‌شویم که موانع و انگیزه‌های دو طرف برای توافق جامع، حاکی از بیم‌ها و امیدهایی است که شرایط مذاکرات مسقط را نیز متأثر ساخته بود.
تصاحب اکثریت کرسی‌های سنا توسط جمهوری‌خواهان در انتخابات میان دوره‌ای کنگره و فشار مضاعف آنها بر اوباما شرایط را برای تیم مذاکره‌کننده آمریکا دشوار نموده است و باعث شد مذاکرات مسقط توسط تحلیلگران گام بزرگی رو به عقب تحلیل شود.
تقابل جمهوری‌خواهان با رئیس‌جمهور درحالی از حوزه‌های داخلی مانند مهاجرت، بهداشت، درمان و مالیات در روزهای اخیر آغاز شده که انتظار می‌رود این تقابل در آینده و با شروع جلسات کنگره از ژانویه عرصه روابط خارجی را نیز درنوردد. خاصه آنکه در سنای جدید ترکیب کمیته‌های تعیین‌کننده روابط خارجی دچار تغییر خواهد شد تاجایی‌که از میچ مک کانل به‌عنوان رهبر احتمالی سنای آینده، جان مک‌کین به‌عنوان رئیس احتمالی کمیته نظامی، و باب کورکر به‌عنوان رئیس احتمالی کمیته روابط خارجی سنا نام برده می‌شود.
در چنین شرایطی اگرچه اوباما می‌تواند با بهره بردن از اختیارات ویژه رئیس‌جمهور موجب وتوی تصمیمات جمهوری‌خواهان شود، اما اظهارات اخیر اوباما نشان از دل‌مشغولی‌های بیشتر وی در موضوعات داخلی مانند مهاجرت که آن را نظامی ورشکسته می‌داند دارد و لذا از ابزار اختیارات ویژه در موضوعات داخلی که به‌شدت بر روند محبوبیت یک رئیس‌جمهور در آمریکا تأثیر دارد استفاده خواهد کرد.
ازاین‌رو، راه کوتاه و سهل‌الوصول به نتیجه رساندن مذاکرات قبل از شروع جلسات سنای جدید خواهد بود تا از این طریق جمهوری‌خواهان را درمقابل عمل انجام‌شده قرار دهند.
بازها نیز با درک این شرایط و پیش‌بینی این ابتکار طی روزهای اخیر تلاش کردند طرحی به نام ایران عاری از تسلیحات هسته‌ای را به تصویب برسانند که با مخالفت دموکرات‌ها روبه‌رو شد تا نشست 24 نوامبر بدون مانع سنا برگزار شود.
اوباما با توجه به کاهش محبوبیت بی‌سابقه خود که حتی در ماه‌های اخیر کمتر از مقبولیت عمومی بوش پسر نیز گردیده است طبق نظر تحلیلگران در تلاش است با مدیریت توافق با ایران برگ برنده‌ای در انتخابات آینده در دست دموکرات‌ها قرار دهد.
اما تغییر رویکرد تیم مذاکره‌کننده در نشست مسقط وضعیت مبهمی را برای فرجام توافق ایجاد نمود. ناظران بین‌المللی این رفتار آمریکا را یک تاکتیک سیاسی قبل از شروع مذاکرات می‌دانند تا از این طریق روز 24 نوامبر با اندکی فرارفتن از مذاکرات مسقط نظر طرف ایرانی را جلب کرده و بعد از یک گام به عقب گامی نیز به جلو بردارند تا با کمترین هزینه بیشترین فایده را برای واشنگتن دربر داشته و جمهوری‌خواهان معترض را اقناع کنند.
اما این اقدام اعتمادزدا سبب خواهد شد تهران حتی درصورت توافق در روز موعود تضمین‌های بیشتری را برای لغو تحریم‌ها از گروه 1+5 مطالبه کند که این امر خود بر روند مذاکرات تأثیر منفی و فرسایشی خواهد گذاشت.
البته مواضع و شرایط خاص سایر اعضای گروه 1+5 نیز بر روند مذاکرات تأثیرگذار خواهد بود؛ برای مثال، روسیه درحال‌حاضر به‌دلیل بحران اوکراین به‌شدت در تقابل و تخاصم با غرب قرار دارد و حتی مورد تحریم قرار گرفته است. مشخص است مسکو با ایفای نقش دوگانه و پیچیده راغب نیست با حصول نتیجه در مذاکرات و تعلیق یا رفع تحریم‌ها موجب کاهش قیمت نفت شود.
در این شرایط، آمریکا و غرب برای تحت فشار قرار دادن غیرمستقیم روسیه تمایل ندارد مذاکرات به بن‌بست برسد. ازاین‌رو، برعکس آنچه به‌نظر می‌رسد مواضع شدید جمهوری‌خواهان بیشتر به‌عنوان کاتالیزوری عمل می‌کند که برای تسریع فرایند توافق ایفای نقش می‌کند و ابزاری برای امتیازگیری حداکثری غرب از ایران است؛ لذا در محافل خصوصی و نشست‌های پشت درهای بسته دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان از اتخاذ استراتژی مناسب برای دستیابی به توافق خوب با ایران صحبت می‌شود؛ توافقی که توقف غنی‌سازی، انسداد مسیرهای تولید اورانیوم و پلوتونیوم، محدودیت وسیع در تعداد سانتریفیوژ و اعمال بازرسی‌های فشرده و نیز رفع حداقلی تحریم‌ها را درنظر دارد.
فارغ از تاکتیک‌های مذاکراتی و اقدامات مکمل گروه‌های مخالف درون غرب، دو طرف محکوم به حرکت رو به جلو هستند، اما غرب تمایل دارد این حرکت رو به جلو را زیگزالی طی کند. بنابراین احتمالاً شاهد خواهیم بود جلسات مجدداً تا ژانویه تمدید شود و با یک عقب‌نشینی تاکتیکی دو طرف از توافق حداقلی بعد از نشست وین سخن بگویند.