قرقیزستان هدف حمله سفیر آمریکا
قرقیزستان هدف حمله سفیر آمریکا
سه‌شنبه 11 آذر 1393
قرقیزستان که به قلب آسیای مرکزی شهرت دارد همسایگی با چین و حضورِ غیرمستقیم روسیه و فرهنگ روسی را در کنار همسایگی با تاجیکستان و افغانستان، و متأثر شدن از فرهنگ فارسی در شمار ویژگی‌های خود دارد. مجاورت با افعانستان بحران‌خیز و وجود دره فرغانه هم از ویژگی‌های این جمهوری به‌شمار می‌رود که هرکدام توجه خاصی را می‌طلبد.
از مهم‌ترین وقایع سیاسی بعد از استقلال در این کشور که ویژگی مهمی به‌شمار می‌رود وقوع دو انقلاب رنگی در سال‌های 2005 و 2010 می‌باشد.
همزمان با سفر جورج سوروس به قرقیزستان جمعی از مردم این کشور به نشانه اعتراض درمقابل سفارت آمریکا در بیشکک تجمع کردند. معترضان، سوروس را یکی از عاملان حوادث سال‌های 2005 و 2007 قرقیزستان قلمداد کرده و براین‌اعتقاد هستند که سفر وی به بیشکک، دستاوردهای مخربی به‌همراه خواهد داشت. آنها اعلام داشتند همزمان با ورود این شخص به کشورشان درگیری و شورش در این کشور افزایش می‌یابد.
متعاقباً و در زمانی‌که خبرگزاری‌ها از سفر یک‌روزه جورج سوروس به بیشکک خبر می‌دادند درج مطلبی از سفیر آمریکا در این کشور مسئله‌ساز شد.
پومیلا اسپراتلین ، سفیر آمریکا در قرقیزستان در پایان دوره مأموریت خود مطلبی را تحت عنوان «دموکراسی در آسیای مرکزی: حمایت از قرقیزستان جزیره دموکراسی» را در وب‌سایت شورای سفیران آمریکا منتشر کرد. وی نوشت: قرقیزستان با قرار گرفتن در احاطه دیکتاتوری‌های مطلق و تا حد زیادی وابستگی سیاسی و اقتصادی به روسیه، در «بازی بزرگ» مسکو در منطقه به‌نوعی نقش پیاده را برعهده دارد. به‌این‌دلیل خیلی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که دموکراسی در آسیای مرکزی ناپایدار می‌باشد.
سفیر آمریکا با بیان اینکه قرقیزستان عدم تحمل دربرابر مدیریت خودکامه را به ثبوت رساند تأکید داشت یکی از بزرگ‌ترین اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا حمایت از دولت پاسخگو و دموکراسی در جهان می‌باشد و واشنگتن و جامعه جهانی برای تهیه قانون اساسی جدید، اصلاح قانون انتخابات و حمایت سریع از پارلمان جدید قرقیزستان، میلیون‌ها دلار هزینه کرده است. این دیپلمات آمریکایی کمک به قرقیزستان در زمینه انجام اصلاحات در عرصه‌هایی نظیر مدیریت اقتصادی، امنیتی و انتظامی را از دیگر اهداف واشنگتن در این کشور توصیف کرده است. در مندرجات وی همچنین اشاره شده که افزایش سطح همکاری‌های قرقیزستان با روسیه برای منافع واشنگتن یک چالش ارزیابی می‌شود. وی در این نوشتار به‌صراحت همکاری‌های روسیه و قرقیزستان را مشکلی درجهت حمایت آمریکا از دموکراسی در قرقیزستان عنوان کرده است.
در واکنش به اظهارات سفیر آمریکا، حزب سیاسی «کنگره مردم قرقیزستان» با صدور بیانیه‌ای مراتب نگرانی عمیق خود را نسبت به اظهارات تحریک‌آمیز اسپراتلین ابراز داشته است. در بخشی از این بیانیه آمده: «به گفته این دیپلمات آمریکایی، کانون تهدید دقیقاً الماس بیک آتامبایف، رئیس‌جمهور، می‌باشد که استراتژی همگرایی با روسیه را دنبال می‌کند. این رفتار سفیر آمریکا علیه آتامبایف و روسیه به هیچ وجه اتفاقی نبوده؛ بلکه در آستانه ورود قرقیزستان به «اتحادیه گمرکی» با هدف ایجاد اخلال در همگرایی قرقیزستان با شرکای استراتژیک و منطقه‌ای آن ابراز شده است».
از نگاه اعضای این حزب در مطلب دیپلمات آمریکایی به‌طور صریح توصیه شده تا به پیروی از گرجستان و اوکراین که تحت حمایت آمریکا به تحولات دموکراتیک قابل توجهی دست یافته‌اند، قرقیزستان نیز به‌طور مستقل اقدام کند.
بدین‌لحاظ «کنگره مردم قرقیزستان» بیانیه اسپراتلین را به‌عنوان دخالت غیرقابل تحمل ازسوی یک دیپلمات خارجی در امور داخلی و خارجی کشوری مستقل ارزیابی می‌کند.
در بخش پایانی بیانیه این حزب سیاسی آمده است: آمریکایی‌ها با نام دموکراسی درنظر دارند تا با به‌هم زدن وضعیت اجتماعی و سیاسی کشور و تضعیف اعتماد عمومی مردم نسبت به رئیس‌جمهور آتامبایف، قرقیزستان را از خط‌مشی استراتژیک منحرف سازند.
ازاین‌رو «کنگره مردم قرقیزستان» از مردم این کشور خواسته است تا با حفظ هوشیاری، اقدامات تحریک‌آمیزی را که هدف آن ایجاد شکاف و اختلاف در جامعه است، نقش بر آب کنند.
علاوه بر احزاب و فعالان سیاسی رسانه‌ها نیز در رابطه با ناراحتی سفیر آمریکا از مشارکت قرقیزستان با روسیه، نوشتند: خانم اسپراتلین که موفق به حفظ حضور نظامی واشنگتن و ایجاد سومین انقلاب در قرقیزستان نشد، این کشور را ترک خواهد گفت.
دنیس بردیکاف، کارشناس سیاسی منطقه هم مخالفت اسپراتلین با توسعه همکاری‌ها میان قرقیزستان و روسیه را در اصل موضع رسمی وزارت امور خارجه آمریکا تلقی کرد.
به اعتقاد وی، نهاد سیاست خارجی آمریکا با عصبانیت می‌خواهد از تمام ابزارها استفاده و نفوذ روسیه در منطقه را محدود کند. به نظر وی، مطلب سفیر آمریکا بازگوکننده تشدید رقابت‌های ژئوپلیتیکی میان آمریکا و روسیه در آسیای مرکزی بوده و اسپراتلین معتقد است، همکاری‌های قرقیزستان با روسیه بر توسعه دموکراسی غربی تأثیر منفی خواهد داشت.
نارینبیک مالدابایف، نماینده پارلمان قرقیزستان نیز نسبت به دیدگاه‌های سفیر آمریکا نظر انتقادی داشته و اظهار می‌دارد، چنانچه آمریکا و اروپای غربی اینقدر خیرخواه قرقیزستانند، پس چرا برای توسعه اقتصادی کشور سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؟ برای مثال اتریش برای کشورهای اروپای شرقی کمک مالی ارائه می‌دهد و کارخانجاتی را می‌سازد ولی این‌گونه کمک‌ها برای قرقیزستان عرضه نشده است.
گفتنی است پس از اظهارات جنجالی سفیر آمریکا در قرقیزستان و تأکید بر ضرورت فاصله‌گیری بیشکک از سیاست‌های روسیه، وزیر دفاع روسیه در دیدار با همتای قرقیز خود بر حمایت همه‌جانبه مسکو از بیشکک تأکید کرد. در ملاقات سرگئی شایگو، وزیر دفاع روسیه و حبیب‌الله خدا بردی‌اف، همتای قرقیز وی خروج نیروهای ائتلاف از افغانستان و تهدیدات ناشی از آن در منطقة مورد بحث قرارگرفته بر ضرورت همکاری در مقابله احتمالی با نفوذ افراط‌گرایان همزمان با موعد خروج نظامیان خارجی از خاک افغانستان تأکید کردند.
اعلام حمایت وزیر دفاع روسیه از قرقیزستان درحالی مطرح می‌شود که اظهارنظرات متفاوتی درخصوص صحبت‌های جنجال‌برانگیز سفیر آمریکا در بیشکک مطرح شده بود.
ازسوی‌دیگر اظهارات سفیر آمریکا درحالی مطرح شد که به اعتقاد کارشناسان، علی‌رغم اینکه مقامات آسیای مرکزی دریافت کمک‌های نظامی از هر کشوری را در راستای تقویت ظرفیت‌های دفاعی خود درقبال افزایش تهدیدات تروریستی می‌دانند، کارشناسان مسائل امنیتی منطقه معتقدند که بحث افغانستان و احتمال تشدید چالش‌های سیاسی و امنیتی از این ناحیه، دولت‌های آسیای مرکزی را متمایل به همکاری‌های نزدیک‌تر با مسکو کرده و عدم تمایل بیشکک برای تمدید حضور نظامیان آمریکایی در ماناس و مخالفت تاشکند با ایجاد پایگاه جدید آمریکایی در خاک ازبکستان نشانی بر این مدعاست.
از مهم‌ترین وقایع سیاسی بعد از استقلال در این کشور که ویژگی مهمی به‌شمار می‌رود وقوع دو انقلاب رنگی در سال‌های 2005 و 2010 می‌باشد.
همزمان با سفر جورج سوروس به قرقیزستان جمعی از مردم این کشور به نشانه اعتراض درمقابل سفارت آمریکا در بیشکک تجمع کردند. معترضان، سوروس را یکی از عاملان حوادث سال‌های 2005 و 2007 قرقیزستان قلمداد کرده و براین‌اعتقاد هستند که سفر وی به بیشکک، دستاوردهای مخربی به‌همراه خواهد داشت. آنها اعلام داشتند همزمان با ورود این شخص به کشورشان درگیری و شورش در این کشور افزایش می‌یابد.
متعاقباً و در زمانی‌که خبرگزاری‌ها از سفر یک‌روزه جورج سوروس به بیشکک خبر می‌دادند درج مطلبی از سفیر آمریکا در این کشور مسئله‌ساز شد.
پومیلا اسپراتلین ، سفیر آمریکا در قرقیزستان در پایان دوره مأموریت خود مطلبی را تحت عنوان «دموکراسی در آسیای مرکزی: حمایت از قرقیزستان جزیره دموکراسی» را در وب‌سایت شورای سفیران آمریکا منتشر کرد. وی نوشت: قرقیزستان با قرار گرفتن در احاطه دیکتاتوری‌های مطلق و تا حد زیادی وابستگی سیاسی و اقتصادی به روسیه، در «بازی بزرگ» مسکو در منطقه به‌نوعی نقش پیاده را برعهده دارد. به‌این‌دلیل خیلی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که دموکراسی در آسیای مرکزی ناپایدار می‌باشد.
سفیر آمریکا با بیان اینکه قرقیزستان عدم تحمل دربرابر مدیریت خودکامه را به ثبوت رساند تأکید داشت یکی از بزرگ‌ترین اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا حمایت از دولت پاسخگو و دموکراسی در جهان می‌باشد و واشنگتن و جامعه جهانی برای تهیه قانون اساسی جدید، اصلاح قانون انتخابات و حمایت سریع از پارلمان جدید قرقیزستان، میلیون‌ها دلار هزینه کرده است. این دیپلمات آمریکایی کمک به قرقیزستان در زمینه انجام اصلاحات در عرصه‌هایی نظیر مدیریت اقتصادی، امنیتی و انتظامی را از دیگر اهداف واشنگتن در این کشور توصیف کرده است. در مندرجات وی همچنین اشاره شده که افزایش سطح همکاری‌های قرقیزستان با روسیه برای منافع واشنگتن یک چالش ارزیابی می‌شود. وی در این نوشتار به‌صراحت همکاری‌های روسیه و قرقیزستان را مشکلی درجهت حمایت آمریکا از دموکراسی در قرقیزستان عنوان کرده است.
در واکنش به اظهارات سفیر آمریکا، حزب سیاسی «کنگره مردم قرقیزستان» با صدور بیانیه‌ای مراتب نگرانی عمیق خود را نسبت به اظهارات تحریک‌آمیز اسپراتلین ابراز داشته است. در بخشی از این بیانیه آمده: «به گفته این دیپلمات آمریکایی، کانون تهدید دقیقاً الماس بیک آتامبایف، رئیس‌جمهور، می‌باشد که استراتژی همگرایی با روسیه را دنبال می‌کند. این رفتار سفیر آمریکا علیه آتامبایف و روسیه به هیچ وجه اتفاقی نبوده؛ بلکه در آستانه ورود قرقیزستان به «اتحادیه گمرکی» با هدف ایجاد اخلال در همگرایی قرقیزستان با شرکای استراتژیک و منطقه‌ای آن ابراز شده است».
از نگاه اعضای این حزب در مطلب دیپلمات آمریکایی به‌طور صریح توصیه شده تا به پیروی از گرجستان و اوکراین که تحت حمایت آمریکا به تحولات دموکراتیک قابل توجهی دست یافته‌اند، قرقیزستان نیز به‌طور مستقل اقدام کند.
بدین‌لحاظ «کنگره مردم قرقیزستان» بیانیه اسپراتلین را به‌عنوان دخالت غیرقابل تحمل ازسوی یک دیپلمات خارجی در امور داخلی و خارجی کشوری مستقل ارزیابی می‌کند.
در بخش پایانی بیانیه این حزب سیاسی آمده است: آمریکایی‌ها با نام دموکراسی درنظر دارند تا با به‌هم زدن وضعیت اجتماعی و سیاسی کشور و تضعیف اعتماد عمومی مردم نسبت به رئیس‌جمهور آتامبایف، قرقیزستان را از خط‌مشی استراتژیک منحرف سازند.
ازاین‌رو «کنگره مردم قرقیزستان» از مردم این کشور خواسته است تا با حفظ هوشیاری، اقدامات تحریک‌آمیزی را که هدف آن ایجاد شکاف و اختلاف در جامعه است، نقش بر آب کنند.
علاوه بر احزاب و فعالان سیاسی رسانه‌ها نیز در رابطه با ناراحتی سفیر آمریکا از مشارکت قرقیزستان با روسیه، نوشتند: خانم اسپراتلین که موفق به حفظ حضور نظامی واشنگتن و ایجاد سومین انقلاب در قرقیزستان نشد، این کشور را ترک خواهد گفت.
دنیس بردیکاف، کارشناس سیاسی منطقه هم مخالفت اسپراتلین با توسعه همکاری‌ها میان قرقیزستان و روسیه را در اصل موضع رسمی وزارت امور خارجه آمریکا تلقی کرد.
به اعتقاد وی، نهاد سیاست خارجی آمریکا با عصبانیت می‌خواهد از تمام ابزارها استفاده و نفوذ روسیه در منطقه را محدود کند. به نظر وی، مطلب سفیر آمریکا بازگوکننده تشدید رقابت‌های ژئوپلیتیکی میان آمریکا و روسیه در آسیای مرکزی بوده و اسپراتلین معتقد است، همکاری‌های قرقیزستان با روسیه بر توسعه دموکراسی غربی تأثیر منفی خواهد داشت.
نارینبیک مالدابایف، نماینده پارلمان قرقیزستان نیز نسبت به دیدگاه‌های سفیر آمریکا نظر انتقادی داشته و اظهار می‌دارد، چنانچه آمریکا و اروپای غربی اینقدر خیرخواه قرقیزستانند، پس چرا برای توسعه اقتصادی کشور سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؟ برای مثال اتریش برای کشورهای اروپای شرقی کمک مالی ارائه می‌دهد و کارخانجاتی را می‌سازد ولی این‌گونه کمک‌ها برای قرقیزستان عرضه نشده است.
گفتنی است پس از اظهارات جنجالی سفیر آمریکا در قرقیزستان و تأکید بر ضرورت فاصله‌گیری بیشکک از سیاست‌های روسیه، وزیر دفاع روسیه در دیدار با همتای قرقیز خود بر حمایت همه‌جانبه مسکو از بیشکک تأکید کرد. در ملاقات سرگئی شایگو، وزیر دفاع روسیه و حبیب‌الله خدا بردی‌اف، همتای قرقیز وی خروج نیروهای ائتلاف از افغانستان و تهدیدات ناشی از آن در منطقة مورد بحث قرارگرفته بر ضرورت همکاری در مقابله احتمالی با نفوذ افراط‌گرایان همزمان با موعد خروج نظامیان خارجی از خاک افغانستان تأکید کردند.
اعلام حمایت وزیر دفاع روسیه از قرقیزستان درحالی مطرح می‌شود که اظهارنظرات متفاوتی درخصوص صحبت‌های جنجال‌برانگیز سفیر آمریکا در بیشکک مطرح شده بود.
ازسوی‌دیگر اظهارات سفیر آمریکا درحالی مطرح شد که به اعتقاد کارشناسان، علی‌رغم اینکه مقامات آسیای مرکزی دریافت کمک‌های نظامی از هر کشوری را در راستای تقویت ظرفیت‌های دفاعی خود درقبال افزایش تهدیدات تروریستی می‌دانند، کارشناسان مسائل امنیتی منطقه معتقدند که بحث افغانستان و احتمال تشدید چالش‌های سیاسی و امنیتی از این ناحیه، دولت‌های آسیای مرکزی را متمایل به همکاری‌های نزدیک‌تر با مسکو کرده و عدم تمایل بیشکک برای تمدید حضور نظامیان آمریکایی در ماناس و مخالفت تاشکند با ایجاد پایگاه جدید آمریکایی در خاک ازبکستان نشانی بر این مدعاست.
*. پومیلا اسپراتلین از سال 2011 سفیر آمریکا در قرقیزستان بوده و قبل از آن نیز برای مدت نسبتاً طولانی در نمایندگی سیاسی آمریکا در روسیه انجام وظیفه کرده است. وی چند سالی نیز معاون سفیر آمریکا در قزاقستان بوده است. اسپراتلین به زبان روسی تسلط دارد. براساس اعلام بخش مطبوعاتی وزارت امور خارجه آمریکا، همچنین نامزدی پومیلا اسپراتلین، سفیر جدید این کشور در ازبکستان نیز مورد حمایت مجلس سنا قرار گرفته است.
کارشناسان براین‌نظرند که یکی از اولویت‌های فعالیت سفیر جدید آمریکا در ازبکستان حمایت از اقداماتی خواهد بود که منجربه ایجاد موانعی در مسیر تحقق پروژه‌های همگرایی با محوریت نقش روسیه در آسیای مرکزی خواهد شد.
نظر شما