فرمان برگزاری انتخابات پارلمانی در تاجیکستان
فرمان برگزاری انتخابات پارلمانی در تاجیکستان
یکشنبه 26 بهمن 1393
رئیس‌جمهور تاجیکستان اول مارس سال 2015، 10 اسفند 1393را به عنوان تاریخ برگزاری انتخابات جدید پارلمانی این کشور تعیین کرد. براساس این فرمان، انتخابات مجلس نمایندگان (مجلس سفلی) در اول مارس و مجلس ملی در 27 مارس (7 فروردین 1394) تعیین شده است در گذشته معمولاً چنین اتنخاباتی درآخر ماه فوریه برگزار می‌شد.
مجلس نمایندگان (قانون‌گذار) تاجیکستان 63 کرسی دارد که 22 نفر از نمایندگان از طریق فهرست احزاب و 41 نفر نیز از طریق حوزه‌های تک‌نمایندگی و با آراء مستقیم انتخاب می‌گردند.
مجلس ملی تاجیکستان 33 عضو داشته و 25 نفر از آن‌ها از طریق شوراهای محلی، نواحی، شهری و استان‌ها انتخاب و 8 نفر نیز از سوی رئیس‌جمهوری این کشور تعیین می‌شوند. نمایندگان هر 2 مجلس تاجیکستان نیز برای یک دوره 5 ساله برگزیده می‌گردند.
براساس ماده 69 قانون اساسی تاجیکستان درباره انتخابات پارلمانی این کشور، اسامی رئیس، معاون رئیس و 13 تن از اعضای کمیسیون مرکزی انتخابات و همه‌پرسی را رئیس‌جمهوری به مجلس نمایندگان پیشنهاد نموده و مجلس نمایندگان در طول سه روز پس از اعلام روز انتخابات این اسامی را تأیید می‌کند.
بنا به اظهار «عبدالمنان دادازاده» سخنگوی کمیسیون مرکزی انتخابات، براساس آمار نهایی این کمیسیون، ۲۱۲ نفر از نامزدهای این دور از رقابت‌های انتخاباتی در حوزه سراسری به عنوان افراد مستقل با یکدیگر رقابت خواهند کرد. وی تاکید کرده است که مردم تاجیکستان از میان ۱۰۳ نامزد حزبی نیز که از سوی ۸ حزب رسمی در این کشور در حوزه واحد احزاب سیاسی معرفی شده‌اند، باید ۲۲ نفر را راهی مجلس جدید نمایندگان این کشور کنند.
این مقام رسمی اعلام کرد که احزاب خلق دموکرات، نهضت اسلامی، دموکرات، سوسیالیست، اصلاحات اقتصادی و کمونیست فهرست اسامی نامزدهای خود را به این نهاد فرستاده‌اند که مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این میان، حزب حاکم خلق دموکرات با 28 نفر درصدر قرار دارد و حزب نهضت اسلامی تاجیکستان با 27 نامزد، رده دومی را به خود اختصاص داده است. براساس این رده‌بندی احزاب کمونیست با 7 نامزد، سوسیالیست با 6 نامزد، اصلاحات اقتصادی با 6 نامزد، دموکرات با 4 نامزد به رقابت‌های انتخاباتی در حوزه واحد احزاب سیاسی این کشور وارد خواهند شد.
براساس قانون انتخابات پارلمانی تاجیکستان، احزاب سیاسی این کشور موظف هستند که دو ماه قبل از روز برگزاری انتخابات و درمدت 15روز فهرست اسامی نامزدهای خویش را به کمیسیون مرکزی انتخابات این کشور ارایه کنند. کمیسیون مرکزی انتخابات و همه‌پرسی تاجیکستان، تعداد حائزین شرایط اخذ رای کشور 4 میلیون و 25 هزار نفر اعلام کرده است.
از آن‌جایی که جمع قابل اعتنایی از مردم این کشور که بنا بر اقوالی این رقم حدود 40 درصد واجدین شرایط اخذ رای تخمین زده می‌شود، مهاجر بوده و در سرزمین مادری به سر نمی‌برند لذا بایستی مکانیسم‌هایی برای جلب مشارکت و همچنین تأمین حقوق قانونی آنان و نیز مشروعیت‌بخشی به انتخابات مورد بحث در نظر گرفته شود. بدین لحاظ کمیسیون مرکزی انتخابات کشور با پیشنهاد وزیر امور خارجه درباره تأسیس 35 حوزه انتخاباتی در قلمرو 27 کشور خارجی موافقت کرد. این حوزه‌های انتخاباتی در سفارتخانه‌های جمهوری تاجیکستان در اتریش، امارات، افغانستان، ایران، قزاقستان، ازبکستان، قطر، قرقیزستان ،کویت، اوکراین و... در نظر گرفته شده است.
برمبنای قوانین جدید انتخابات در تاجیکستان، این کشور باید حوزه‌های انتخاباتی خود را در دیگر کشورها فقط در قلمرو سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های رسمی دیپلماتیک خود تشکیل دهد. در پی تغییر در قوانین انتخاباتی تاجیکستان، تعداد حوزه‌های انتخاباتی مستقر در خارج از این کشور در مقایسه با انتخابات ریاست‌جمهوری 6 نوامبر سال گذشته و انتخابات پارلمانی ماه فوریه سال 2010 کاهش چشمگیری یافته است.
متذکر می‌شود که برای این دوره از انتخابات تاجیکستان در روسیه تنها سه مرکز اخذ رای در شهرهای مسکو، اوفه و یکاترین بورگ افتتاح خواهد شد. این در حالیست که در انتخابات ریاست‌جمهوری تاجیکستان که در ماه نوامبر 2013 برگزار شد تعداد مراکز اخذ رأی در روسیه 24 محل تعیین شده بود.
شایان ذکراست که بنا به اظهار رئیس کمیسیون مرکزی انتخابات این کشورعلاوه بر هیئت 44 نفری آمریکایی که به منظور نظارت بر انتخابات مجلس نمایندگان تاجیکستان عازم دوشنبه خواهند شد به طور رسمی 112 نماینده از سازمان امنیت و همکاری، کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، سازمان همکاری شانگهای، و دیگر سازمان‌ها به عنوان ناظر ثبت‌نام شده‌اند. گفته شده که در مجموع 500 نماینده سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به عنوان ناظر بین‌المللی وارد «دوشنبه» خواهند شد. پیش از این نیز کمیسیون مرکزی انتخاباتی اعلام کرده بود که انتخابات پارلمانی سال 2015 میلادی در این کشور با استفاده از سیستم الکترونیکی برگزار خواهد شد.
گفتنی است که نمایندگان مجلس فعلی، آخرین نشست خود را روز 27 فوریه سال جاری برگزار می‌کنند و نامزدهایی که در انتخابات اول ماه مارس سال جاری برگزیده می‌شوند، در مجلس جدید جایگزین آنان خواهند شد. در این روز «شکورجان ظهوراف» رییس مجلس نمایندگان از فعالیت 5 ساله این نهاد قانون‌گذاری گزارشی ارائه خواهد کرد. پیش از این تاریخ، در آخرین جلسه رسمی مجلس کنونی برخی از توافقنامه‌های بین دولتی این کشور با دولت‌های خارجی و اصلاحیه بعضی از قوانین حقوقی به تصویب خواهد رسید.
نقدهای وارده بر روند انتخابات
شورای سیاسی حزب سوسیال دموکرات تاجیکستان «نابرابری احزاب سیاسی و شرایط نامزدها، تقلب در جمع‌آوری امضاهای هواداران نامزدها، محروم کردن یک و نیم میلیون مهاجر کاری این کشور از شرکت در روند جمع‌آوری امضا، عدم ثبت‌نام برخی نامزدهای انتخاباتی، بازداشت‌ها و دستگیری‌های برخی از هواداران و اعضای احزاب سیاسی را در شمار انتقادات خود دارد. «شاکرجان حکیم اف» معاون این حزب ابراز داشته که در شرایط سیاسی کنونی کشور نهادهای دولتی تلاش می‌کنند تا نامزدهای احزاب مخالف از جمله سوسیال دموکرات به پارلمان جدید راه نیابند؛ چرا که در تاجیکستان طی دو دهه گذشته در موضوع انتصاب کادرها، فرهنگ محله‌گرایی و دیدگاه محدود گروهی از نخبگان عامل اصلی بوده است که همواره به متخصصین مخالف به عنوان بدخواه حکومت نگاه می‌کردند.
وی تاکید کرده براساس تجارب سه انتخابات قبلی پارلمانی پس از پایان جنگ داخلی این کشور، نهادهای حکومتی تلاش می‌کنند که به هر وسیله ممکن، به‌ویژه افزایش فشار تبلیغاتی به نامزدهای احزاب مخالف از رای آوردن این افراد برای ورود به مجلس جدید جلوگیری نمایند.
«محمد علی هییت» معاون رئیس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان هم براین باور است که وعده رحمان؛ مبنی بر«برگزاری انتخابات شفاف ودموکراتیک» قابل اعتماد نیست. زیرا وی قبل از برگزاری انتخابات‌های پارلمانی سال‌های 2005 و 2010 نیز چنین قول‌هایی داده بود، اما درعمل این دو انتخابات پارلمانی، با تقلب و تخلف گسترده و مصادره آرای مردم به نفع حزب حاکم خلق دموکرات همراه بود. مسئولان حزب نهضت بر وجود فشار شدید تبلیغاتی رسانه‌های دولتی بر این حزب، در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی تأکید دارند. چنانچه «ذوالفقار اسماعیلیان» دلیل این‌که حزب نهضت اسلامی در سه انتخابات پارلمانی قبلی پس از برقراری صلح و آرامش در تاجیکستان با وجود اعتبار این گروه اسلامی سیاسی، تنها دو نماینده به مجلس قانون‌گذاری این کشور فرستاده، فشارهای مختلف رسانه‌ای با هدف ضربه زدن به جایگاه این حزب عنوان کرده است.
افزون بر موارد مذکور تغییر تعداد حوزه‌های اخذ رأی در خارج از کشور و به‌ویژه در روسیه به جهت تعداد قابل توجه مهاجرین مورد انتقاد است زیرا بسیاری از هواداران احزاب برای مشارکت در انتخابات ناگزیرند که به کشورشان عزیمت نمایند.
مجلس نمایندگان (قانون‌گذار) تاجیکستان 63 کرسی دارد که 22 نفر از نمایندگان از طریق فهرست احزاب و 41 نفر نیز از طریق حوزه‌های تک‌نمایندگی و با آراء مستقیم انتخاب می‌گردند.
مجلس ملی تاجیکستان 33 عضو داشته و 25 نفر از آن‌ها از طریق شوراهای محلی، نواحی، شهری و استان‌ها انتخاب و 8 نفر نیز از سوی رئیس‌جمهوری این کشور تعیین می‌شوند. نمایندگان هر 2 مجلس تاجیکستان نیز برای یک دوره 5 ساله برگزیده می‌گردند.
براساس ماده 69 قانون اساسی تاجیکستان درباره انتخابات پارلمانی این کشور، اسامی رئیس، معاون رئیس و 13 تن از اعضای کمیسیون مرکزی انتخابات و همه‌پرسی را رئیس‌جمهوری به مجلس نمایندگان پیشنهاد نموده و مجلس نمایندگان در طول سه روز پس از اعلام روز انتخابات این اسامی را تأیید می‌کند.
بنا به اظهار «عبدالمنان دادازاده» سخنگوی کمیسیون مرکزی انتخابات، براساس آمار نهایی این کمیسیون، ۲۱۲ نفر از نامزدهای این دور از رقابت‌های انتخاباتی در حوزه سراسری به عنوان افراد مستقل با یکدیگر رقابت خواهند کرد. وی تاکید کرده است که مردم تاجیکستان از میان ۱۰۳ نامزد حزبی نیز که از سوی ۸ حزب رسمی در این کشور در حوزه واحد احزاب سیاسی معرفی شده‌اند، باید ۲۲ نفر را راهی مجلس جدید نمایندگان این کشور کنند.
این مقام رسمی اعلام کرد که احزاب خلق دموکرات، نهضت اسلامی، دموکرات، سوسیالیست، اصلاحات اقتصادی و کمونیست فهرست اسامی نامزدهای خود را به این نهاد فرستاده‌اند که مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این میان، حزب حاکم خلق دموکرات با 28 نفر درصدر قرار دارد و حزب نهضت اسلامی تاجیکستان با 27 نامزد، رده دومی را به خود اختصاص داده است. براساس این رده‌بندی احزاب کمونیست با 7 نامزد، سوسیالیست با 6 نامزد، اصلاحات اقتصادی با 6 نامزد، دموکرات با 4 نامزد به رقابت‌های انتخاباتی در حوزه واحد احزاب سیاسی این کشور وارد خواهند شد.
براساس قانون انتخابات پارلمانی تاجیکستان، احزاب سیاسی این کشور موظف هستند که دو ماه قبل از روز برگزاری انتخابات و درمدت 15روز فهرست اسامی نامزدهای خویش را به کمیسیون مرکزی انتخابات این کشور ارایه کنند. کمیسیون مرکزی انتخابات و همه‌پرسی تاجیکستان، تعداد حائزین شرایط اخذ رای کشور 4 میلیون و 25 هزار نفر اعلام کرده است.
از آن‌جایی که جمع قابل اعتنایی از مردم این کشور که بنا بر اقوالی این رقم حدود 40 درصد واجدین شرایط اخذ رای تخمین زده می‌شود، مهاجر بوده و در سرزمین مادری به سر نمی‌برند لذا بایستی مکانیسم‌هایی برای جلب مشارکت و همچنین تأمین حقوق قانونی آنان و نیز مشروعیت‌بخشی به انتخابات مورد بحث در نظر گرفته شود. بدین لحاظ کمیسیون مرکزی انتخابات کشور با پیشنهاد وزیر امور خارجه درباره تأسیس 35 حوزه انتخاباتی در قلمرو 27 کشور خارجی موافقت کرد. این حوزه‌های انتخاباتی در سفارتخانه‌های جمهوری تاجیکستان در اتریش، امارات، افغانستان، ایران، قزاقستان، ازبکستان، قطر، قرقیزستان ،کویت، اوکراین و... در نظر گرفته شده است.
برمبنای قوانین جدید انتخابات در تاجیکستان، این کشور باید حوزه‌های انتخاباتی خود را در دیگر کشورها فقط در قلمرو سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های رسمی دیپلماتیک خود تشکیل دهد. در پی تغییر در قوانین انتخاباتی تاجیکستان، تعداد حوزه‌های انتخاباتی مستقر در خارج از این کشور در مقایسه با انتخابات ریاست‌جمهوری 6 نوامبر سال گذشته و انتخابات پارلمانی ماه فوریه سال 2010 کاهش چشمگیری یافته است.
متذکر می‌شود که برای این دوره از انتخابات تاجیکستان در روسیه تنها سه مرکز اخذ رای در شهرهای مسکو، اوفه و یکاترین بورگ افتتاح خواهد شد. این در حالیست که در انتخابات ریاست‌جمهوری تاجیکستان که در ماه نوامبر 2013 برگزار شد تعداد مراکز اخذ رأی در روسیه 24 محل تعیین شده بود.
شایان ذکراست که بنا به اظهار رئیس کمیسیون مرکزی انتخابات این کشورعلاوه بر هیئت 44 نفری آمریکایی که به منظور نظارت بر انتخابات مجلس نمایندگان تاجیکستان عازم دوشنبه خواهند شد به طور رسمی 112 نماینده از سازمان امنیت و همکاری، کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، سازمان همکاری شانگهای، و دیگر سازمان‌ها به عنوان ناظر ثبت‌نام شده‌اند. گفته شده که در مجموع 500 نماینده سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به عنوان ناظر بین‌المللی وارد «دوشنبه» خواهند شد. پیش از این نیز کمیسیون مرکزی انتخاباتی اعلام کرده بود که انتخابات پارلمانی سال 2015 میلادی در این کشور با استفاده از سیستم الکترونیکی برگزار خواهد شد.
گفتنی است که نمایندگان مجلس فعلی، آخرین نشست خود را روز 27 فوریه سال جاری برگزار می‌کنند و نامزدهایی که در انتخابات اول ماه مارس سال جاری برگزیده می‌شوند، در مجلس جدید جایگزین آنان خواهند شد. در این روز «شکورجان ظهوراف» رییس مجلس نمایندگان از فعالیت 5 ساله این نهاد قانون‌گذاری گزارشی ارائه خواهد کرد. پیش از این تاریخ، در آخرین جلسه رسمی مجلس کنونی برخی از توافقنامه‌های بین دولتی این کشور با دولت‌های خارجی و اصلاحیه بعضی از قوانین حقوقی به تصویب خواهد رسید.
نقدهای وارده بر روند انتخابات
شورای سیاسی حزب سوسیال دموکرات تاجیکستان «نابرابری احزاب سیاسی و شرایط نامزدها، تقلب در جمع‌آوری امضاهای هواداران نامزدها، محروم کردن یک و نیم میلیون مهاجر کاری این کشور از شرکت در روند جمع‌آوری امضا، عدم ثبت‌نام برخی نامزدهای انتخاباتی، بازداشت‌ها و دستگیری‌های برخی از هواداران و اعضای احزاب سیاسی را در شمار انتقادات خود دارد. «شاکرجان حکیم اف» معاون این حزب ابراز داشته که در شرایط سیاسی کنونی کشور نهادهای دولتی تلاش می‌کنند تا نامزدهای احزاب مخالف از جمله سوسیال دموکرات به پارلمان جدید راه نیابند؛ چرا که در تاجیکستان طی دو دهه گذشته در موضوع انتصاب کادرها، فرهنگ محله‌گرایی و دیدگاه محدود گروهی از نخبگان عامل اصلی بوده است که همواره به متخصصین مخالف به عنوان بدخواه حکومت نگاه می‌کردند.
وی تاکید کرده براساس تجارب سه انتخابات قبلی پارلمانی پس از پایان جنگ داخلی این کشور، نهادهای حکومتی تلاش می‌کنند که به هر وسیله ممکن، به‌ویژه افزایش فشار تبلیغاتی به نامزدهای احزاب مخالف از رای آوردن این افراد برای ورود به مجلس جدید جلوگیری نمایند.
«محمد علی هییت» معاون رئیس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان هم براین باور است که وعده رحمان؛ مبنی بر«برگزاری انتخابات شفاف ودموکراتیک» قابل اعتماد نیست. زیرا وی قبل از برگزاری انتخابات‌های پارلمانی سال‌های 2005 و 2010 نیز چنین قول‌هایی داده بود، اما درعمل این دو انتخابات پارلمانی، با تقلب و تخلف گسترده و مصادره آرای مردم به نفع حزب حاکم خلق دموکرات همراه بود. مسئولان حزب نهضت بر وجود فشار شدید تبلیغاتی رسانه‌های دولتی بر این حزب، در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی تأکید دارند. چنانچه «ذوالفقار اسماعیلیان» دلیل این‌که حزب نهضت اسلامی در سه انتخابات پارلمانی قبلی پس از برقراری صلح و آرامش در تاجیکستان با وجود اعتبار این گروه اسلامی سیاسی، تنها دو نماینده به مجلس قانون‌گذاری این کشور فرستاده، فشارهای مختلف رسانه‌ای با هدف ضربه زدن به جایگاه این حزب عنوان کرده است.
افزون بر موارد مذکور تغییر تعداد حوزه‌های اخذ رأی در خارج از کشور و به‌ویژه در روسیه به جهت تعداد قابل توجه مهاجرین مورد انتقاد است زیرا بسیاری از هواداران احزاب برای مشارکت در انتخابات ناگزیرند که به کشورشان عزیمت نمایند.
نظر شما